Blog

Dr n. med. Joanna Jacko
Adenomioza, określana kiedyś jako gruczolistość wewnętrzna macicy, nie jest tak „namacalną” chorobą jak endometrioza, gdyż ukrywa się głęboko w mięśniach macicy. Dzięki nowoczesnym technikom obrazowym możemy dziś tę chorobę diagnozować i niwelować jej uciążliwe objawy.

Kwiecień jest miesiącem świadomości adenomiozy. Mniej znana niż endometrioza, gdyż dużo trudniejsza w diagnostyce, adenomioza wywołuje podobne do endometriozy objawy: bóle w podbrzuszu, nieprawidłowe i bolesne krwawienia z dróg rodnych, trudności z zajściem w ciążę. Do niedawna choroba ta diagnozowana była dopiero w pooperacyjnych badaniach histopatologicznych macicy. Dzisiaj, dzięki nowoczesnym technikom obrazowym – badaniom ultrasonograficznym, histeroskopowym i rezonansowi magnetycznemu – adenomioza jest coraz częściej identyfikowana, a świadomość jej występowania rośnie.

Adenomioza - endometrioza w macicy
Aby zrozumieć istotę adenomiozy, warto zacząć od wyjaśnienia i zrozumienia kilku pojęć:

• Endometrium – błona śluzowa wyścielająca jamę macicy, będąca stosunkowo cienką warstwą komórek, złuszczających się cyklicznie podczas krwawień miesiączkowych i odbudowujących się na nowo;
• Myometrium – regularna błona mięśniowa macicy (czyli grubsza warstwa ściany macicy, tworząca mięsień macicy, znajdująca się pod warstwą endometrium);
• Endometrioza (tzw. wędrująca śluzówka) – jednostka chorobowa, którą cechuje rozrost endometrium poza macicę. Innymi słowy jest to sytuacja, w której tzw. ogniska endometriozy, czyli fragmenty błony śluzowej, która powinna złuszczać się i wydostawać przez drogi rodne wraz z krwią menstruacyjną, „wędrują” po organizmie kobiety „osiedlając się” na innych organach (np. jajowodach, jelitach, jajnikach);
• Adenomioza - ogniska endometriozy znajdujące się wewnątrz błony mięśniowej macicy (myometrium).

Rozumiejąc w/w pojęcia, w uproszczeniu można wyobrazić sobie, że adenomioza to endometrioza samej macicy. Pacjentka może mieć zarówno endometriozę, jak i adenomiozę, ale może mieć tylko jedno lub drugie.

Adenomioza to zatem osobna jednostka chorobowa, której najczęstszym objawem są nieprawidłowe krwawienia maciczne (obfite, bolesne, czasem ze skrzepami) i dolegliwości bólowe, chociaż choroba może również przebiegać bezobjawowo. To wszystko sprawia, że jednoznaczna diagnoza adenomiozy jest stosunkowo trudna, a schorzenie często ujmuje się  w ramy nieprawidłowych krwawień macicznych związanych z nieprawidłowym rozrostem endometrium.

Adenomioza najczęściej dotyka kobiety pomiędzy 40. a 50. rokiem życia i występuje częściej u kobiet, u których wnętrze (błona) macicy było naruszane, np. podczas zabiegów operacyjnych, porodów metodą cesarskiego cięcia, łyżeczkowania macicy. Ryzyko choroby maleje z wiekiem pacjentki i ma to związek ze spadkiem poziomu estrogenów.

Czy adenomiozę można leczyć?
Podstawą rozpoznania adenomiozy jest wysokiej jakości specjalistyczne badanie ultrasonograficzne z uwzględnieniem technik oceny przepływu krwi w naczyniach krwionośnych macicy. Diagnostykę można poszerzyć o obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI). MRI i USG pozwalają na postawienie diagnozy z dokładnością 80-90%, bez konieczności przeprowadzenia dodatkowych zabiegów.
Adenomiozę, podobnie jak endometriozę, uznaje się za chorobę nieuleczalną. Zwykle ustępuje samoistnie w okresie menopauzalnym lub dopiero po usunięciu macicy.

Metody postępowania u pacjentek z adenomiozą można podzielić na:

• zachowawcze, tj. polegające na próbie zatrzymania postępu choroby oraz niwelowania objawów bólowych drogą farmakologiczną;
• radykalne – zabiegowe usunięcie ognisk adenomiozy poprzez usunięcie części lub całości macicy.

Wybór metody jest kwestią indywidualną. W leczeniu farmakologicznym należy rozważyć podawanie analogów GnRH lub progestagenów (dowustnie lub poprzez uwalnianie z wkładki domacicznej). Jeśli pacjentka odczuwa bardzo dokuczliwe i uciążliwe bóle, a metody zachowawcze nie wystarczają, wówczas rozważa się opcję chirurgiczną polegającą na usunięciu endometrium (ablacja) lub też częściowym bądź całkowitym usunięciu macicy (histerektomia). Ta metoda ma zastosowanie głównie u kobiet w wieku około/pomenopauzalnym. Adenomioza ma również negatywny wpływ na płodność i ogranicza szanse powodzenia implantacji zarodków w zapłodnieniu pozaustrojowym.